Gmina Gościeradów Biuletyn Informacji Publicznej

         Kraśnik, dn. 12.12.2025 r.

Starosta Kraśnicki                                                                                          

Al. Niepodległości 20                                                                          

23-204 Kraśnik

Gn.6824.5.2025

DECYZJA

            Na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych ( Dz. U. z 2025 r., poz. 1454 ) oraz art. 104 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2024 r., poz. 572) – dalej k.p.a., po rozpatrzeniu wniosku Wójta Gminy Gościeradów z dnia 29 maja 2025 r. znak: GN.6822.2.2024 w sprawie o uznanie za mienie gromadzkie nieruchomości położonej w gm. Gościeradów

Starosta Kraśnicki orzeka

że nieruchomość oznaczona numerem ewidencyjnym 17 o pow. 0,88 ha, obręb geodezyjny 0011 Liśnik Duży Kolonia położona w gm. Gościeradów, stanowi mienie gromadzkie.

Uzasadnienie

W dniu 3 czerwca 2025 r. do tutejszego urzędu wpłynął wniosek Wójta Gminy Gościeradów znak: GN.6822.2.2024, uzupełniony pismem z dnia 23 lipca 2025 r. w sprawie o uznanie za mienie gromadzkie nieruchomości oznaczonej w ewidencji gruntów jako działka 17 o pow. 0,88 ha, obręb geodezyjny 0011 Liśnik Duży Kolonia położona w gm. Gościeradów. Do wniosku dołączono:

-       oświadczenia świadków zamieszkałych w miejscowości Liśnik Duży Kolonia, którzy świadomi odpowiedzialności karnej poświadczają, że działki objęte wnioskiem w dacie 5 lipca 1963 r. stanowiły mienie gromadzkie,

-       wypis i wyrys z rejestru gruntów przedmiotowych nieruchomości,

-       pismo Wydziału Geodezji Starostwa Powiatowego w Kraśniku znak: Gk.6620.042.24.18.2024.AZ z dnia 14 lutego 2025 r. informujące, że przedmiotowa działka w rejestrze gruntów ujawniona została w 1975 roku, jako władający Urząd Gminy Gościeradów (brak podstawy wpisu), oznaczona użytkiem „dr”.

-       Zaświadczenie ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Gościeradów znak: RPP.6727.97.2025 z dnia 22 maja 2025 r.

            Ponadto, Wójt Gminy Gościeradów w uzasadnieniu do wniosku wskazał, że przedmiotowa działka „w dniu 5 lipca 1963 r. była drogą gruntową w powszechnym korzystaniu mieszkańców i miejscowości sąsiednich i nie była zaliczona do kategorii dróg publicznych na podstawie ustawy z dnia 29 marca 1962 r. o drogach publicznych.”

            Z kolei, w uzupełnieniu do wniosku, Wójt Gminy Gościeradów dołączył zdjęcia lotnicze z lat 60 – tych dla przedmiotowej działki, przyjęte do zasobu Głównego Urzędu Geodezji i Kartografii oraz poinformował, że „Droga służyła do ogólnodostępnego ruchu publicznego, stanowiła istotny element infrastruktury lokalnej a do dnia dzisiejszego jest traktowana przez mieszkańców wsi jako dobro wspólne i stanowi ogólnodostępny szlak komunikacyjny. Zadania związane z utrzymaniem drogi są realizowane przez Gminę Gościeradów.”

            W operacie z założenia ewidencji gruntów obrębu Liśnik Duży Kolonia, gm. Gościeradów nr 239/3-34/66, działka nr 17 wykazana jest w protokole stwierdzenia stanu władania na PPRN w Kraśniku – Wydział Dróg Publicznych i została ujawniona na mapie ewidencyjnej z 1966 r., potwierdzającej istnienie działek gruntu w okresie bezpośrednio po dacie w której nastąpiło stwierdzenie, że nieruchomość ta stała się mieniem gromadzkim (por. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 29 marca 2013 r. sygn. Akt II SA/Ke 77/13 oraz Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 listopada 2014 r. sygn. Akt II OSK 1824/13).

            W toku postępowania ustalono, że dla działki nr 17 będącej we władaniu Gminy Gościeradów, nie była prowadzona księga wieczysta ani zbiór dokumentów (pismo Sądu Rejonowego w Kraśniku  DZKO/LU1K/000000342/25).

            W dniu 03 października 2025 r. w Archiwum Państwowym w Lublinie Oddział w Kraśniku zostały przeprowadzono poszukiwania dokumentów wskazujących czy przedmiotowa nieruchomość stanowiła mienie gromadzkie. W zasobie archiwum odnaleziono Akta Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej w Liśniku w latach 1955 - 1968 (protokoły z sesji Gromadzkiej Rady Narodowej, protokoły Komisji Mienia Gromadzkiego). W aktach tych nie odnaleziono jednak informacji potwierdzających przynależność nieruchomości objętych wnioskiem do mienia gromadzkiego. Natomiast udostępniony przez Archiwum Państwowym w Lublinie Oddział w Kraśniku w dniu 13 października 2025 roku Protokół Nr 5/63 z dnia 18 maja 1963 roku Komisji Mienia Gromadzkiego wskazuje, że sprawy remontu dróg lokalnych wiejskich odbywały się m.in. w ramach czynu społecznego.

            Zgodnie z Uchwałą nr 10 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Lublinie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu kraśnickiego w skład nowoutworzonej gromady Liśnik Duży z siedzibą gromadzkiej rady narodowej w Liśniku Dużym wszedł obszar dotychczasowych gromad: Liśnik Duży kol., Liśnik Duży wieś, Marynopole, Suchodoły  gminy Gościeradów.

            Do zadań gromadzkich rad narodowych należało m.in. dbanie o należyte utrzymanie gromadzkich dróg, mostów, urządzeń melioracyjnych i komunalnych, planowanie i wykorzystanie świadczenia w naturze dla prac na terenie gromady (art. 14 pkt 5 ustawy z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych). Z kolei zgodnie z uchwałą nr 366 Rady Ministrów z dnia 20 września 1961 r. (M.P. Z 1961 r. nr 80 poz. 333) w sprawie czynów społecznych oraz pomocy Państwa w ich organizowaniu i realizacji, zadania realizowane w ramach czynów społecznych w zakresie budowy i utrzymania lokalnych  dróg o nawierzchni twardej należały do zakresu działania prezydiów powiatowych rad narodowych, a w zakresie utrzymania lokalnych dróg gruntowych należały do zakresu działania prezydiów gromadzkich rad narodowych.

            Rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy uzależnione jest od wyjaśnienia, czy grunty objęte wnioskiem w chwili wejścia w życie ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych ( Dz. U. z 2022 r., poz. 140) stanowiły mienie  gromadzkie stosownie do art. 1 ust. 2 i 3 ww. ustawy. Zagospodarowaniu w trybie i na zasadach określonych w ustawie podlegają nieruchomości rolne, leśne i obszary wodne stanowiące mienie gromadzkie w rozumieniu przepisów o zarządzie takim mieniem, jeżeli przed dniem wejścia w życie ustawy były faktycznie użytkowane wspólnie przez mieszkańców wsi. W § 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 listopada 1962 r. w sprawie zarządu mieniem gromadzkim oraz trybu jego zbywania (Dz. U. z 1962 nr 64 poz. 303) znajduje się legalna definicja zarówno mienia gromadzkiego, jak i dawnych gromad. Zgodnie z nią przez użyte w tym rozporządzeniu określenie mienie gromadzkie - rozumieć należy mienie, które do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych (Dz. U. nr 43, poz. 191) stanowiło majątek dawnych gromad jako majątek gromadzki, dobro gromady oraz inne prawa majątkowe, a przez dawne gromady - rozumieć należy gromady istniejące do dnia wejścia w życie wskazanej ustawy z 25 września 1954 r. Pod rządem ustawy z dnia 23 marca 1933 r. o częściowej zmianie samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 35/33 poz. 294 ze zm.) gromady, nie będąc jednostkami samorządu terytorialnego, miały osobowość prawną oraz były podmiotami majątku i dobra gromadzkiego (art. 15 tej ustawy). Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej wprowadziła system jednolitej władzy państwowej, powołała rady narodowe jako terenowe organy jednolitej władzy państwowej (art. 1) i zniosła związki samorządu terytorialnego (art. 32 ust. 1). Majątek dotychczasowych związków samorządu terytorialnego z mocy prawa stał się majątkiem państwa (art. 32 ust. 2). Skutki te dotyczyły jednak majątku gmin, a nie gromad. Dotychczasowe przepisy o gromadach i organach gromadzkich zachowały bowiem moc do czasu odrębnego uregulowania ustawowego (art. 44 ust. 1). Doniosłe skutki w omawianej kwestii wynikały z ustawy z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych. W miejsce dotychczasowych gmin i gromad utworzono nowe gromady jako jednostki podziału administracyjnego wsi (art. 1), a gromadzkie rady narodowe stały się organami władzy państwowej w gromadach (art. 4). Mieszkańcom dotychczasowych gromad zagwarantowano nienaruszalność indywidualnie im przysługujących praw (art. 38), a ponadto udzielono delegacji do wydania przepisów wykonawczych regulujących m. in. tryb przekazania majątku gminnych rad narodowych i sprawy zarządu mieniem gromadzkim (art. 41). W wydanym na podstawie tej delegacji rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 czerwca 1957 r. w sprawie zbywania nieruchomości wchodzących w skład majątku i dobra dawnych gromad (Dz. U. Nr 49, poz. 237) majątek i dobro gromadzkie traktowano jak własność państwa. Następnym aktem prawnym, dotyczącym majątku mienia gromadzkiego jest ustawa z dnia 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych (Dz. U. Nr 5, poz. 16). Potwierdził to Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 26 marca 1960 r. sygn. I CR 535/59, w którym stwierdził, że majątek byłych gromad stał się majątkiem państwa. Stanowisko to było podtrzymywane przez Sądy Administracyjne. Reasumując należy stwierdzić, że na podstawie wymienionych ustaw z 1954 roku i 1958 roku, przepisów wykonawczych do tych ustaw a także opracowań prawnych i orzecznictwa Sądów Administracyjnych mienie dawnych gromad stało się własnością państwową (ogólnonarodową) – postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 24.10.2001 r. sygn. III CKN 430/00.

            Należy zauważyć, że ustawa z dnia 29 marca 1962 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 1962 nr. 20 poz. 90 z późn. zm.) w brzmieniu obowiązującym w dniu założenia rejestru  pomiarowo - klasyfikacyjnego wprowadziła podział dróg publicznych na kategorie: dróg państwowych (art. 3), dróg lokalnych (art. 4) oraz dróg zakładowych (art. 5).  Zgodnie z art. 7 ww. ustawy zaliczenie drogi do kategorii dróg lokalnych, oraz pozbawienia jej tego charakteru następuje w drodze uchwały powiatowej rady narodowej, podjętej we własnym zakresie lub na wniosek gromadzkiej rady narodowej, rady narodowej osiedla lub rady narodowej miasta nie stanowiącego powiatu miejskiego albo rady narodowej miasta stanowiącego powiat miejski lub rady narodowej miasta wyłączonego z województwa. Zaliczenie drogi do kategorii dróg zakładowych (art. 8 ust. 1) oraz pozbawienie jej tego charakteru następuje w drodze uchwały właściwej, ze względu na miejsce położenia drogi, gromadzkiej lub miejskiej rady narodowej albo rady narodowej osiedla. Z kolei na podstawie § 24 ust. 4 pkt 1 lit. c Zarządzenia Ministrów Rolnictwa i Gospodarki Komunalnej  z dnia 20 lutego 1969 r.  w sprawie ewidencji gruntów (M.P. z 1969 nr 11 poz. 98 z późn zm.) do gruntów pod drogami gruntowymi, które nie zostały zaliczone do dróg publicznych, lecz były w powszechnym korzystaniu należało wpisać Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej.

            Wobec braku tytułu nabycia przez gromadę ww. nieruchomości oraz braku dokumentacji geodezyjnej określającej powierzchnię i przebieg granic w dacie 5 lipca 1963 r. organy celem ustalenia stanu faktycznego zobowiązane były do przeprowadzenia postępowania dowodowego, wykorzystując zgodnie z art. 75 k.p.a. dowody, które mogą przyczynić się do wyjaśnienia sprawy i nie są sprzeczne z prawem. Do takich środków dowodowych powołany wyżej przepis zalicza m.in. dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny. Zeznania świadków potwierdzają, że nieruchomość „w dniu 5 lipca 1963 r. i w 1975 r. była drogą gruntową w powszechnym użytkowaniu mieszkańców. Wykorzystywana jest jako dojazd do domów, pól oraz jako połączenie między sąsiednimi miejscowościami. Działka zawsze stanowiła mienie gromadzie i służyła okolicznym mieszkańcom.”

            Zawiadomieniem z dnia 10 września 2025 r. Starosta Kraśnicki poinformował o przeprowadzeniu w dniu 09 października 2025 r. rozprawy administracyjnej w sprawie ustalenia czy przedmiotowa działka przed dniem wejścia w życie ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, tj. 05 lipca 1963 r. stanowiła mienie gromadzkie, które do dnia wejścia w życie ustawy z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych (Dz. U. nr 43, poz. 191) należało do majątku dawnych gromad jako majątku gromadzkiego, dobra gromady i inne prawa majątkowe oraz była faktycznie użytkowana wspólnie przez mieszkańców wsi, nieruchomości położonej w gm. Gościeradów obręb 0011 Liśnik Duży Kolonia oznaczonej jako działka 17 o pow. 0,88 ha.

            Z przeprowadzonej rozprawy administracyjnej sporządzono protokół. Obecny na rozprawie Pan Aleksander Piasecki powiedział, że „jak pamięta od najmłodszych lat działka nr 17 była ogólnie użytkowana przez mieszkańców  wsi  i okolicznych mieszkańców, stanowiła mienie gromadzkie, była drogą gruntową.” Z kolei Sołtys Liśnik Duży Kolonia powiedział, że „ już w latach 60 – tych droga była utrzymywana przez Urząd Gminy Gościeradów w stanie przejezdności, została utwardzona kamieniem, stanowiła ważne połączenie komunikacyjne w terenie, jako dojazd do pól, lasów i posesji.”

            Organ prowadzący postępowanie w dniu 23 września 2025 roku pozyskał z Archiwum tabelę likwidacyjną lubelskiej i siedleckiej guberni o sygn. 35/168/0/6/1108 – Liśnik Duży, gmina Gościeradów. Wpis dodatkowy do tabeli likwidacyjnej wsi Liśnik Duży gm. Gościeradów powiatu Janowskiego o zniesieniu służebności informuje, że mieszkańcy wsi Liśnik Duży w zamian za pozbawienie ich praw do służebności, z Dóbr Gościeradów pow. Janowskiego na wspólną własność otrzymali drogi.

            Mienie gromadzkie zawsze miało charakter publiczny, ogólnodostępny i służyło nie tylko lokalnej społeczności ale było do użytku wszystkich.

            Stosownie do zapisu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych starosta wydaje decyzję o ustaleniu, które spośród nieruchomości, o których mowa w art. 1 ust. 2 i 3, stanowią mienie gromadzkie. Powyższa decyzja ma charakter deklaratoryjny i poświadcza stan prawny ustalony na dzień wejścia w życie ustawy o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, t.j. na dzień 5 lipca 1963 r.

            Po analizie zebranych dowodów należy stwierdzić, że organ dysponuje dostatecznym materiałem dowodowym aby ustalić, że spełnione są przesłanki określone w art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych, działki gruntu objęte wnioskiem w dniu wejścia w życie ww. ustawy t.j. 5 lipca 1963 r. stanowiły mienie gromadzkie.

            Mając powyższe na uwadze należało orzec  jak w sentencji.

            Stosownie do zapisu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych starosta wydaje decyzję o ustaleniu, które spośród nieruchomości, o których mowa w art. 1 ust. 2 i 3, stanowią mienie gromadzkie. Decyzję o ustaleniu, które nieruchomości stanowią mienie gromadzkie, podaje się do wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości oraz ogłasza wywieszając w urzędzie gminy oraz w starostwie powiatowym na okres 14 dni, a także zamieszcza się w Biuletynie Informacji Publicznej gminy i powiatu oraz w prasie lokalnej.

Pouczenie

Od niniejszej decyzji służy stronie odwołanie do Wojewody Lubelskiego, ul. Spokojna 4, 20-914 Lublin, za pośrednictwem Starosty Kraśnickiego w terminie 14 dni od daty doręczenia decyzji.                        

                                                                                                                              Z up. Starosty

                                                                                                                              Renata Kuś

                                                                                                                              Kierownik Wydziału

                                                                                                                              Gospodarki Nieruchomościami      

Otrzymują:

1.        Wójt Gminy Gościeradów

2.        Wydział Geodezji w/m.

3.       a/a.